νάματα παιδείας : Δεκεμβρίου 2019

Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2019

Τα κάλαντα

Βυζαντινά κάλαντα

Μετά τα μελωδικά βυζαντινά κάλαντα που είδαμε στο παραπάνω βίντεο, ακολουθεί μια συγκινητική ιστορία σε υπέροχες μαντινάδες με ήρωες δυο κοπελάκια που πήγαν να τραγουδήσουν τα κάλαντα. Το ένα ήταν φτωχό και το άλλο πλούσιο ...το ένα έλεγε τα κάλαντα για να αγοράσει καινούργια παπούτσια, μια που τα δικά του ήταν χιλιοτρυπημένα, και το άλλο τα λεγε έτσι για την πλάκα του. Τι έγινε στην συνέχεια εκείνο το πρωινό παραμονής Χριστουγέννων?

Ποντιακά κάλαντα!

Κάλαντα Ικαρίας

Κάλαντα Ηπείρου

Κάλαντα Κρήτης

Κάλαντα Πελοποννήσου

Κάλαντα Μακεδονίας

Και λίγα λόγια για τα κάλαντα:

Η λέξη «κάλαντα» είναι λατινικής προέλευσης. Calendae σημαίνει «η πρώτη μέρα κάθε μήνα». Ο ρυθμός τους αλλά και η στιχουργική δομή θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό τα δημοτικά τραγούδια. Τα κάλαντα ξεκινούν συνήθως με κάποιον χαιρετισμό, στη συνέχεια αναγγέλουν τη γιορτή που πλησιάζει (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Φώτα) και καταλήγουν συνήθως σε ευχές προς το νοικοκύρη, την νοικοκυρά και τα άλλα μέλη της οικογένειας. Ως προς τις παραλλαγές τους, είναι πραγματικά αξιοθαύμαστα πόσες πολλές συναντά κανείς, ακόμα και σε διπλανά χωριά. Αυτό δείχνει και τη διάθεση εμπλουτισμού και διαφοροποίησης κάθε περιοχής με ντόπια γλωσσικά στοιχεία αλλά και διάθεση να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνήθειες και έθιμα κάθε περιοχής. Η προέλευση του εθίμου πιθανότατα είναι αρχαιοελληνική καθώς έχουν βρεθεί αρκετά γραπτά που θυμίζουν τα μετέπειτα και σημερινά κάλαντα. Τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα πιθανότατα με κάποιο σκαλιστό ομοίωμα καραβιού ανά χείρας τραγουδούσαν τον ερχομό του θεού Διονύσου ενώ άλλες φορές κρατούσαν κλαδιά ελιάς στα οποία έδεναν κλωστές πάνω στις οποίες κρεμούσαν τις προσφορές των οικοδεσποτών που επισκέπτονταν. Αργότερα, στο Βυζάντιο, το καράβι αντικατέστησαν τα φαναράκια ενώ κάπου εκεί πρέπει να εμφανίζονται κάποια αυτοσχέδια κρουστά μουσικά όργανα που συνόδευαν την ως τότε α καπέλα ερμηνεία. Σταθερά έχουν παραμείνει δύο χαρακτηριστικά. Αφενός το φιλοδώρημα που προσδοκούσε ο άδων από τον οικοδεσπότη που επισκεπτόταν, αφετέρου τα καλά λόγια (έπαινοι, παινέματα, ευχές) που περιείχαν τα κάλαντα προσωποποιημένα προς το νοικοκύρη. Το φιλοδώρημα, αναλόγως της εποχής κυμάνθηκε από γλυκίσματα (κουραμπιέδες, μελομακάρονα) και καρπούς μέχρι και μεγάλο χαρτζιλίκι την εποχή της ευφορίας. Οι τραγουδιστές – οργανοπαίκτες των καλάντων ονομάζονται «καλαντιστές».

πηγή :https://www.elniplex.com/